10 năm, ước mơ về ngôi trường Đại học tử tế cho người bình dân
Từ một kẻ ngoại đạo, chuyên đi “nhặt lại” những trường học mà người ta lỗ đến muốn bỏ chạy, chỉ trong 10 năm, một Hệ thống giáo dục xuyên suốt từ phổ thông đến đại học đã ra đời, tất cả những “đứa con” đều tuân thủ lời hứa với người sáng lập: “chọn người học bình dân để phụng sự”
Kẻ chơi ngông
Đồng ý rồi! Thủ tướng duyệt rồi!
Tiến sĩ Lê Lâm – Chủ tịch Hội đồng quản trị Hệ thống giáo dục Đại Việt, từ TP. Hà Nội, điện thoại hồ hởi báo tin vui khi Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ký quyết định đồng ý chủ trương thành lập Trường Đại học (ĐH) Đại Việt hoạt động không vì lợi nhuận. Giọng vỡ oà như một đứa trẻ vui mừng. Lúc đó là 22 giờ ngày 28/11/2018. Từ đó đến rạng sáng hôm sau, anh liên tục chia sẻ hết dự định này đến ấp ủ khác, gấp gáp, hối hả như chưa bao giờ được giải bày hoài bảo về một ngôi trường ĐH tư thục “giá bình dân”.
Vui mừng cùng anh, nhưng khi cảm xúc vỡ oà lắng xuống, tỉnh táo hơn, tôi chợt nghĩ: đeo đuổi gần chục năm trời rồi đổ cả ngàn tỷ vào để xây dựng một trường ĐH, còn hoạt động theo mô hình không vì lợi nhuận, nghĩa là mức lợi nhuận chia ra không được cao hơn lãi suất trái phiếu của Chính phủ, dường như tin vui này có thừa mạo hiểm! Tôi hỏi anh: “Vất vả như vậy, đầu tư nhiều đến thế, sao không chọn bất động sản hay đại loại thứ nào dễ sinh lợi hơn là đầu tư vào giáo dục nhiều rủi ro như lúc này? Bài toán kinh tế là thứ không đùa được!”. “Bạn biết lâu rồi mà không hiểu sao? Từ ngày còn là đứa sinh viên miền Trung vào Sài Gòn học ĐH, không có đến chiếc xe đạp để đi, tôi từng là gã trai không có gì, dạy thêm đến phục vụ, phụ hồ, thứ gì tôi cũng phải làm để có tiền trang trải việc học. Tôi đã mơ đến một ngày phải xây được ngôi trường ĐH cho những người bình dân như tôi đã từng. Người ta khi có tiền sẽ đi du lịch đây đó nhưng kỳ thật tôi chỉ thích chạy đến trường ĐH các nước để tham quan và học cách làm của họ. Và 10 năm nay, tôi không ngừng đeo đuổi ước mơ này, dù nhiều người nghĩ tôi thật viển vông”, tiến sĩ Lê Lâm bộc bạch.
Tiến sĩ Lê Lâm - CT. HĐQT Hệ thống Giáo dục Đại Việt
Quả thật cái lý tưởng anh theo đuổi hết sức viển vông đã từng không ít lần xuất hiện trong đầu tôi. Khi mà, theo quyết định về việc điều chỉnh quy hoạch mạng lưới các trường ĐH, Cao đẳng giai đoạn 2006 - 2020 của Thủ tướng Chính phủ, sẽ không thành lập trường mới ở khu vực Hà Nội và TP.HCM. Việc xin mở một trường ĐH thật khó…như lên trời. Thế mà anh vẫn lạc quan, rằng “Chính phủ khuyến khích thành lập các trường ĐH không vì lợi nhuận để đảm bảo ổn định, phục vụ xã hội. Mình sẽ làm theo hướng này. Không lợi nhuận không có nghĩa là lỗ hay làm không công. Mình phân chia lợi nhuận theo quy định, phần lớn còn lại để tái đầu tư cho người học, cho trường. Khi đó, trường tốt mà học phí lại rẻ, người nghèo mới có cơ hội học được trong ngôi trường tươm tất”.
Trong 10 năm đeo đuổi ước mơ về một ngôi trường cho người bình dân, anh bước vào lĩnh vực giáo dục y như một kẻ ngoại đạo. Khi mà các nhà đầu tư ngắc ngoải vì trường trung cấp, cao đẳng ngày càng ít đường sống, bán được trường là mừng thì anh lần lượt dang tay đón về, hết trường này đến trường khác. Năm 2008, anh thành lập trường Trung cấp Đại Việt. Nuôi “đứa con đầu lòng” khỏe mạnh trơn tru, rồi bắt đầu dẫn đắt thêm trường Trung cấp Đại Việt TP. Cần Thơ thành lập năm 2011, nhận chuyển nhượng và đổi tên thêm 03 trường gồm: Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn 2003, Cao đẳng Đại Việt Đà Nẵng 2014, Trường THCS - THPT Phan Bội Châu 2015. Và cuối năm 2018 được cho phép thành lập Trường ĐH Đại Việt. Nói về việc này, tiến sĩ Lê Lâm chỉ giải thích đơn giản: “Tôi không muốn nhìn thấy một thương hiệu trường học nào phải biến mất”.
Trong vòng 10 năm, từ một kẻ ngoại đạo, anh âm thầm tích lũy cho mình một hệ thống giáo dục xuyên suốt từ phổ thông lên ĐH. Tất cả “đứa con” đều tuân thủ theo lời hứa với người sinh thành: học phí vừa phải, phục vụ cho phân khúc người bình dân. Nhớ lại 10 năm “chơi ngông”, anh Lâm thú nhận: “Mơ ước ban đầu chỉ lướt qua, đã bao lần dám nghĩ mà không dám làm, cho đến một ngày phải nghĩ - thực hiện hay từ bỏ. Vinh dự cho phép làm trường học đã đến cùng với bao âu lo vất vả, với sự suy kiệt nặng về thể xác lẫn tinh thần, với sự thiếu thốn khó khăn về tài chính, cơ sở vật chất. Trường Đại Việt và hệ thống còn nhiều việc phải làm khi vừa xây vừa sửa, vừa chạy vừa xếp hàng, vừa học vừa làm. Cùng với bao anh em, thầy cô đồng nghiệp suy nghĩ cân nhắc và lo lắng cho số phận của nhà trường.
Trong cái khó … ló cái hay
Luật Gáo dục ĐH sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định rất rõ về trường ĐH không vì lợi nhuận: không được chia lãi theo thông lệ quốc tế; chênh lệch thu chi để đầu tư phát triển trường, là tài sản chung hợp nhất không phân chia. Tài sản chung hợp nhất không phân chia (gồm: tài sản được viện trợ, hiến tặng, cho tặng và tài sản khác được pháp luật quy định) thuộc sở hữu của cộng đồng nhà trường, do hội đồng quản trị đại diện quản lý, sử dụng vì mục đích phát triển trường và phục vụ lợi ích của cộng đồng theo nguyên tắc bảo toàn và phát triển, không được chuyển thành sở hữu tư nhân dưới bất cứ hình thức nào.
Khi những quy định này tiếp cận gần hơn với cách hoạt động của các trường ĐH tư thục phi lợi nhuận trên thế giới, cũng là một thách thức không nhỏ đối với các trường ĐH đi theo con đường này tại Việt Nam. Những người tiên phong định hướng trường theo mô hình này phải giải quyết những khó khăn không nhỏ. Đó là chưa kể, các nhà đầu tư bỏ tiền làm trường sẽ dội ngay bởi lợi nhuận quá thấp, trong khi làm giáo dục luôn bị ràng buộc và chịu nhiều áp lực.
Trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn - thành viên Hệ thống Giáo dục Đại Việt
Thế nhưng, tiến sĩ Lê Lâm lại nhìn ra điểm sáng: định hướng của Chính phủ khuyến khích thành lập các trường ĐH không vì lợi nhuận là rất chính xác. Trường tư hoạt động theo mô hình này sẽ tránh được “vết xe đổ” của các trường ĐH tư thục thời gian qua như: tranh giành quyền lực, mâu thuẫn nội bộ giữa hội đồng quản trị và hiệu trưởng, đánh mất thương hiệu … Có thể bạn cho rằng, những điều khoản trên là ràng buộc các trường, nhưng tôi lại thấy đó là hành lang để bảo vệ sinh viên và nhà đầu tư tử tế - những người thực tâm làm giáo dục - trên con đường lâu dài.
Ngày hay tin trường ĐH Đại Việt sẽ hoạt động không vì lợi nhuận, nhiều người lo lắng nhưng tiến sĩ Lê Lâm tự tin và cho biết không băn khoăn nhiều về việc tham gia của các nhà đầu tư vào trường. Có câu “muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau”, tôi đã có những người đồng hành. Mặc dù những người tham gia vốn không được chia lãi nhiều, nhưng với sự hoạt động hiệu quả của Hội đồng tín thác, khi trường ngày càng phát triển lớn mạnh, họ sẽ có quyền ưu tiên trong những hoạt động quảng bá, nâng cao thương hiệu, phát triển dịch vụ … từ cá nhân hay tổ chức mình đại diện.
Theo đề án, Trường ĐH Đại Việt Sài Gòn là trường ĐH đa ngành, đa lĩnh vực, tập trung đào tạo cung cấp nguồn nhân lực chất lượng trình độ cao thuộc các nhóm ngành mũi nhọn của TP.HCM và khu vực. Dự kiến trường tổ chức tuyển sinh và khai giảng khóa đầu tiên vào tháng 09/2019. Các khối ngành dự kiến đào tạo theo lộ trình gồm: khối kỹ thuật công nghệ, kinh tế, ngoại ngữ và chăm sóc sức khỏe … Theo tính toán của các nhà đầu tư, trường sẽ áp dụng nhiều công nghệ vào việc giảng dạy sinh viên hơn là đầu tư vào các lớp học theo kiểu truyền thống.
Thế mạnh đó là gì? Đó là sự liên thông đào tạo hoàn chỉnh từ trung cấp lên ĐH đối với những ngành nghề đặc thù, đang là nhu cầu lớn của xã hội hiện đại. Hiện tại, những trường trong hệ thống giáo dục Đại Việt đang rất mạnh trong việc đào tạo những khối ngành như: sức khỏe, sư phạm, kinh tế và luật, ngoại ngữ và du lịch. Đặc biệt, khối ngành công nghệ ô tô những năm gần đây được rất nhiều thí sinh lựa chọn vì uy tín trong đào tạo. Với sự phát triển của công nghệ ô tô tại Việt Nam, đây là hướng đi mà ngày càng nhiều bạn trẻ theo đuổi.
Biến sinh viên thành tài sản quý giá của doanh nghiệp
Đó là chia sẻ của tiến sĩ Lê Lâm khi nói chuyện với sinh viên tại lễ ký hợp đồng cam kết việc làm giữa nhà trường với sinh viên. Ông tin tin tưởng: trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, với sự cạnh tranh và tìm kiếm nguồn lực chất lượng cao một cách gây gắt như hiện nay, việc bản thân mỗi doanh nghiệp khi tìm kiếm được một sinh viên giỏi, đáp ứng mọi kỹ năng công việc, bản lĩnh không khác gì tìm thấy một tài sản quý giá.
“Chỉ cần các bạn ý thức học tập, xây dựng bản lĩnh, hình thành cho mình một giá trị nhất định về kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong và thái độ tốt rong suốt quá trình học tập, các bạn chắc chắn sẽ trở thành những người được doanh nghiệp săn đuổi”, tiến sĩ Lê Lâm nhấn mạnh.
Thay vì nói những lời động viên “lên dây cót” tinh thần sáo rỗng cho sinh viên, tiến sĩ Lê Lâm thường chọn cách nói thẳng: “Mục tiêu chung của cả hai là biến sinh viên của hệ thống giáo dục Đại Việt trở thành tài sản mà doanh nghiệp đón nhận và trân trọng. Vậy thì, không phải hôm nay các bạn thực hiện ký kết đầu ra việc làm với hiệu trưởng, cầm bản hợp đồng cam kết vậy là xong. Nếu sinh viên không lo lắng kiếm việc làm, trong việc học, tích lũy và rèn luyện cho mình những kỹ năng, kiến thức cần thiết thì bản hợp đồng này sẽ vô hiệu. Cả hai bên phải cùng cố gắng. Nhà trường thực hiện trách nhiệm của mình trong quá trình đào tạo (học việc, thực tập, môi trường trải nghiệm), các bạn phấn đấu trong quá trình học … con đường thành công ở tương lai là điều không phải bàn cải”.
Lễ ký kết hợp tác giữa trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn và các Doanh nghiệp
Chương trình Ký kết hợp đồng cam kết việc làm giữa nhà trường và sinh viên
“Thành tích” của trường là thành tựu của người học
Thành tích lớn nhất qua 10 năm hệ thống giáo dục Đại Việt hoạt động là hơn 15.000 lượt người học và hơn 10.000 đã tốt nghiệp ra trường gia nhập vào lực lượng lao động xã hội và tiếp tục học liên thông lên bậc học cao hơn của Trường Đại Việt.
Là trường đầu tiên trên cả nước mạnh dạn thực hiện việc ký cam kết việc làm với sinh viên (nếu không có việc sẽ hoàn lại học phí hoặc chấp nhận đào tạo lại). Đến thời điểm này, Trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn đã ký cam kết việc làm với hơn 1.500 sinh viên. Đây là bản cam kết đôi bên cùng cố gắng, từ bản hợp đồng này kết quả học tập của sinh viên cải thiện đáng kể, 80% sinh viên cam kết có kết quả học tập từ khá trở lên.
200 doanh nghiệp, tập đoàn ký kết hợp tác cùng hệ thống giáo dục Đại Việt, chào đón sinh viên tham gia thực tập, kiến tập, học tập tại doanh nghiệp và làm việc sau khi tốt nghiệp.
95% sinh viên - học sinh sau khi tốt nghiệp có việc làm với thu nhập tối thiểu 6.000.000 đồng/tháng. Ngoài ra, sinh viên các ngành điều dưỡng, kỹ thuật ô tô còn đáp ứng điều kiện làm việc tại các nước phát triển như Nhật, Đức,…
“Có khả năng tiếp thu nhanh, thích nghi tốt với môi trường làm việc, có kỹ năng làm việc nhóm lẫn độc lập, ngoan và chịu học … là những ưu điểm của sinh viên Đại Việt”, Công ty cổ phần bán lẻ kỹ thuật số FPT cho biết.
Giờ thực hành của sinh viên ngành Kỹ thuật xét nghiệm
Buổi thực tập của sinh viên ngành điều dưỡng
Thủ tướng chính phủ vừa có văn bản đồng ý chủ trương cho phép thành lập trường ĐH Đại Việt Sài Gòn tại TP.HCM. Đây là trường ĐH tư thục hoạt động theo mô hình không vì lợi nhuận.
Nhà đầu tư và hội đồng quản trị đã chuẩn bị hơn 1.000 tỷ đồng xây dựng và phát triển trường. Trường ĐH Đại Việt sài Gòn sẽ hoạt động theo Luật Giáo dục ĐH mới, cung cấp những giá trị học thuật tiếp cận công nghệ mới, có tính ứng dụng cao với hệ thống đào tạo mở. Phần đầu tư quan trọng nhất tập trung vào đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên trong nước kết hợp với chuyên gia nước ngoài, doanh nghiệp trực tiếp xây dựng chương trình và giảng dạy. Với mô hình không vì lợi nhuận nên chúng tôi xác định mức học phí trung bình để phục vụ cho đại đa số người dân.
Trường ĐH Đại Việt Sài Gòn được triển khai xây dựng theo 02 giai đoạn:
Giai đoạn 1 (2018 - 2019): đầu tư xây dựng trường tại nội thành và tại khu chức năng giáo dục thuộc khu đô thị Tây Bắc. Cơ sở vật chất cao cấp hiện đại đảm bảo cho quản lý và tổ chức đào tạo chất lượng cao theo quy định của Chính phủ.
Giai đoạn 2 (2020 - 2022): tiếp tục hoàn thiện và bổ sung các nhóm công trình hỗ trợ nghiên cứu và chuyển giao công nghệ theo đề án phát triển của nhà trường.
Trường dự kiến tuyển sinh và khai giảng khóa đầu tiên vào năm 2019. Các khối ngành đào tạo ban đầu gồm: khối kỹ thuật công nghệ, kinh tế, ngoại ngữ và chăm sóc sức khỏe. Chỉ tiêu dự kiến 1.000 sinh viên.
Lễ Khai giảng và Trao bằng tốt nghiệp trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn
Nguồn: Báo Phụ nữ xuân 2019